Tekst: Benne Holwerda / Beeld: NFP Photography

Per jaar renoveert BAM Wonen projectmatig zo’n 2.000 woningen in opdracht van corporaties en beleggers. Rolien Wisse is productontwikkelaar Renovatieconcepten bij BAM Wonen en projectmanager bij de verduurzaming van bestaande woningen. Waar Rolien Wisse in beeld verschijnt, is het thema duurzaamheid nooit ver weg. Samen met haar zus is ze onder meer te zien in een Youtube-filmpje over windenergie op de boerderij van de ouders Wisse. “Ik ben opgegroeid in de polder op een akkerbouwbedrijf, daar kom ik nog steeds veel en graag. Ik hou van frisse lucht om mijn hoofd. Op mijn zeventiende ging ik bouwkunde studeren, eerst in Groningen en later in Eindhoven. In Eindhoven leerde ik integraal naar een opgave te kijken: vanuit bouwtechniek, architectuur, bouwfysica, binnenklimaat, circulariteit enzovoort. En daarbij kijk je eerst naar de situatie, de bewoner en de wensen van de opdrachtgever. Dat hele brede speelveld, daar houd ik van.”

Renoveren is meer dan isoleren

Als projectmanager is Wisse verantwoordelijk voor renovatieprojecten met een omvang van 50 tot meer dan 300 woningen. Renovatie is altijd méér dan alleen isoleren. “We zien de energietransitie als kans voor algehele woningverbetering, inclusief aanpak van achterstallig onderhoud en gezondheidsissues. En vaak gaat het ook over verbetering van de biodiversiteit. Je ziet wel verschil; de ene opdrachtgever stuurt meer op energie en de andere wil wat integraler.”

‘Installaties moeten véél begrijpelijker worden. En dan heb ik het nog niet eens over de subsidies’

Aardgasloos niet altijd standaard

Soms worden woningen bij de renovatie aardgasloos gemaakt, maar dat is niet standaard. “Er is altijd sprake van CO2-besparing, maar aardgasloos is niet in alle situaties goed haalbaar. Dat is op zich ook niet erg; je mag aannemen dat de warmtebron tussen nu en 2050 nog een keer wordt vervangen, als je uitgaat van een economische levensduur van vijftien jaar. Soms is het verstandig om nu de stap naar label A of B te maken en dan over een paar jaar, bijvoorbeeld als er een warmtenet komt, van warmtebron te switchen. Dan ga je wat later naar aardgasloos, maar heb je de eerste vijftien jaar al wel die energiebesparing gerealiseerd en het achterstallig onderhoud weggewerkt. En sowieso gaat in de wijk de uitstoot van NOx fors omlaag.”  

Circulair maken van woningonderdelen

Op Wisses LInkedin-profiel staat onder meer dat ze bij BAM Wonen ‘Productontwikkelaar’ is. Dat mag best letterlijk genomen worden. “Als productontwikkelaar ben ik op zoek naar onderdelen van de woning die we kunnen verduurzamen of circulair kunnen maken. Dat doe ik naast het projectmanagement, dus eigenlijk heb ik twee petten op. Bij productontwikkeling werk je nauw samen met leveranciers en co-makers die bijvoorbeeld daken en gevels produceren, of nestverblijven die je in een gebouwgevel kunt integreren. De focus ligt hier op circulair inkopen, hergebruik van renovatie-afval, dat soort dingen. Het is gaaf dat wij daar een eigen club voor hebben. Alleen als je overkoepelend werkt zie je mogelijkheden om het slimmer of effectiever te doen.”

‘Met alleen technische kennis ga je het niet redden in de energietransitie’

Meubels van oude deuren

Een voorbeeld? “We hebben onlangs voor een project een circulaire entree ontworpen. Oude voordeuren uit projecten worden verzameld door onze co-maker Verweij en een sociale werkplaats maakt er meubels van. Dat doen we samen met andere partijen. De grootste uitdaging is ervoor te zorgen dat je afzet krijgt en dat het ketentje blijft lopen. Vraag en aanbod moet je in de tijd op elkaar afstemmen. En op het moment dat je een standaardproduct standaard circulair kunt maken wordt het leuk, want dan kun je het breed gaan toepassen.”  

Transitievisies helpen

Bij de warmtetransitie ziet Wisse een vergelijkbare opgave; ook daar gaat het om het koppelen van vraag en aanbod. “Daar hebben we die Transitievisies Warmte voor, die nu overal worden gemaakt. Hartstikke goed, die plannen gaan meer duidelijkheid bieden en die duidelijkheid gaat ook helpen. Op het moment dat we weten waar een warmtenet komt en waar niet, wordt die warmtetransitie in de woningen een stuk gemakkelijker. Dat het een complexe puzzel is en heel veel werk, dat is ook duidelijk. Maar iedereen is van goede wil en we gaan de uitdaging wel aan.”  

Begrijpelijke installaties

Meer duidelijkheid zou ook voor de bewoners helpen, denkt Wisse. “Er zijn nu zoveel verschillende apparaten en installaties: hybride warmtepompen, all-electric warmtepompen, cv-ketels, lagetemperatuursystemen, warmteterugwinning, stadswarmte… dat is heel anders dan dat iedereen een cv-ketel heeft en een raam dat open kan. Er zijn zoveel belangen en zoveel thema’s. Voor bewoners wordt het er niet duidelijker op. Als je een industrial designer, een installatietechnicus en een omgevingspsycholoog bij elkaar zou zetten, geloof ik oprecht dat de installaties een stuk begrijpelijker zouden worden. Degene die dat organiseert, nodig ik van harte uit mij te bellen. Want daar ligt een enorme kans. Installaties moeten véél begrijpelijker worden. En dan heb ik het nog niet eens over de subsidies.”