Lees verder
De Clercq Advocaten Notariaat is een middelgroot kantoor voor advocatuur en notariaat, gevestigd in Leiden met een nevenvestiging in Den Haag. Een gevestigde naam in de medezeggenschap, die ook dit jaar weer in de top-drie staat van meest gezochte merken in dit onderzoek.
Renate Vink-Dijkstra, naast advocaat ook partner bij het kantoor, vertelt graag hoe dat zo is gegroeid. “Ons kantoor telt verschillende gespecialiseerde teams. Ons team voor arbeidsrecht, medezeggenschap en pensioen heeft zich in het bijzonder ook toegelegd op de medezeggenschap. Dit is succesvol geworden omdat ons team de passie voor medezeggenschap deelt en de waarde van medezeggenschap vol overtuiging overbrengt aan bestuurders en ondernemingsraden. Daarnaast heeft De Clercq een team ondernemingsrecht, een team voor privacy, IE en IT, en een team dat gespecialiseerd is in vastgoed en het notariaat. Wij geloven in de kwaliteit die voortkomt uit deze verschillende teams, die met elkaar zorgen voor een volwaardige dienstverlening voor onze cliënten.”
Betere besluitvorming
Een middelgroot kantoor dat de verschillende specialisaties in huis heeft: dat biedt mogelijkheden door de raakvlakken en overlap. “Hierdoor kan ik met veel kantoorgenoten zaken oppakken waarmee bestuurders en ondernemingsraden te maken kunnen krijgen, zoals fusies en overnames, privacyregelingen, pensioenen enzovoort. Het leuke van de medezeggenschap vind ik dat het zich precies op het snijvlak bevindt van het arbeidsrecht en het ondernemingsrecht.”
“Wij praten met ondernemingsraden én met bestuurders, en zullen niet nalaten de meerwaarde van goede medezeggenschap te benadrukken. Want door samen te werken en te overleggen, wordt de besluitvorming in elke organisatie er beter op. Tegelijk constateren we dat nog steeds veel bestuurders de ondernemingsraad vooral als een obstakel zien.”
Niet wapperen met de Wor
Vink-Dijkstra spreekt met passie en enthousiasme over medezeggenschap. Tegelijk zijn zij en haar collega’s ‘niet het type advocaten in toga dat verschijnt wanneer het huis in brand staat.’ Ze wil maar zeggen dat je medezeggenschap niet te formeel moet benaderen. Hoe dan wel? “Als je ondernemingsraadsleden vraagt: wat zijn de belangrijkste aspecten uit de Wor, hoor je tien tegen een: instemmingsrecht en adviesrecht. Maar de strategie van de ondernemingsraad, het overleg met de bestuurder en het proces van samenwerken zijn veel belangrijker voor effectieve medezeggenschap. Medezeggenschap doe je samen. Je hebt de juridische haakjes uit de Wor wel nodig om invulling te geven aan de rol en positie van medezeggenschap, maar het proces om tot goede medezeggenschap te komen en het overleg met elkaar zijn stukken belangrijker dan de achterliggende wetgeving.”
De Clercq kiest voor een integrale aanpak in het adviseren en begeleiden van de medezeggenschap. Vink-Dijkstra licht dit toe aan de hand van een actueel voorbeeld. “Tegenwoordig speelt geregeld de vraag of een ondernemingsraad iets mag vinden van arbeidsvoorwaarden. Ik ben er voorstander van dat de ondernemingsraad hierover mag onderhandelen met een bestuurder, mits er geen vakbond bij betrokken is uiteraard. En er een zorgvuldig proces wordt gevolgd waarbij ook de achterban goed wordt betrokken. Bestuurder en ondernemingsraad zitten samen aan tafel om te spreken over de arbeidsvoorwaarden. Hoe pak je dat handig aan? Er zijn grofweg twee smaken. Een: je laat de bestuurder aan de slag gaan, deze komt met een voorstel en de ondernemingsraad reageert daarop.”
De gezamenlijke insteek
“Bij de tweede aanpak, en die heeft mijn voorkeur, kies je voor de gezamenlijke insteek. Eerst bepaal je samen met de bestuurder het speelveld en de spelregels. Je bespreekt wat de onderwerpen zijn waarover je het gaat hebben. Legt vast hoe het proces eruit gaat zien en waaraan beide partijen zich hebben te houden, wat het mandaat van de ondernemingsraad is in de onderhandelingen, wanneer welke stappen gezet zullen worden. Op deze manier ben je als ondernemingsraad van meet af aan betrokken en ben je daadwerkelijk onderdeel van een gelijkwaardig proces. Laat je namelijk de regie bij de bestuurder, dan wordt het straks veel lastiger te achterhalen hoe hij tot bepaalde voorstellen is gekomen en wat de achterban daarvan vindt. Als je daarop moet reageren, duik je meteen de inhoud in en verlies je het zicht op het proces.
Vink-Dijkstra vindt het een ‘enorm mooie uitdaging’ om de bestuurder ervan te overtuigen op deze manier de ondernemingsraad vroegtijdig te betrekken. “Want als dat lukt, zal de besluitvorming voortaan soepeler en sneller verlopen, en zo ontstaat draagvlak voor de besluitvorming binnen een onderneming. "
Toch kan het soms nodig zijn om de juridische wapens tevoorschijn te halen en voor een procedure te kiezen. "Ook daarin kunnen we de bestuurder of de ondernemingsraad zeker bijstaan, maar alleen als uiterste redmiddel. Daarom zeggen wij: laten we eerst kijken over welke punten bestuurder en de ondernemingsraad eensgezind zijn. Dit voorkomt dat beide partijen straks onwrikbaar tegenover elkaar staan. Jullie moeten met elkaar verder, ook na een conflict. Probeer de relatie dus werkbaar te houden en steeds duidelijke werkafspraken te maken.”
‘Ik ben er voorstander van dat de ondernemingsraad over arbeidsvoorwaarden mag onderhandelen met de bestuurder, mits er geen vakbond bij betrokken is’
Strategische medezeggenschap
De Clercq biedt een breed scala aan diensten rond de medezeggenschap. Van ondersteuning bij het inrichten van de medezeggenschap binnen de onderneming en (basis)trainingen in de Wor, tot technieken om te onderhandelen en het begeleiden van fusies, overnames, reorganisaties en arbeidsvoorwaardentrajecten inclusief de totstandkoming van beleid voor duurzame inzetbaarheid. Vink-Dijkstra ziet dat de medezeggenschap zich steeds verder beweegt in de richting van strategische medezeggenschap. Bestuurders en ondernemingsraden hebben (meer) aandacht voor de visie en strategie van de onderneming op (maatschappelijke) ontwikkelingen. Dat komt ook door de versnippering van de zeggenschap in ondernemingen en de internationalisering van organisaties; daardoor wordt het voor de medezeggenschap soms lastiger de zeggenschap te volgen en invloed uit te oefenen op besluiten. We raken hiermee het onderwerp waarop Renate Vink-Dijkstra bezig is te promoveren: de toekomst van medezeggenschap in Nederland. Hoe kan de moderne medezeggenschap beter aansluiten op de veranderende inrichting van ondernemingen, de wijze waarop de besluitvorming plaatsvindt en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt?
Bedoel je dat de Wor misschien aangepast moet worden?
Lachend: ”Dat kán inderdaad een uitkomst zijn. Maar het kan ook blijken dat we de mogelijkheden binnen de wet beter kunnen gebruiken.”
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met De Clercq Advocaten Notariaat.
www.declercq.com
Benieuwd naar de overige onderzoeksresultaten? Kik hier
