De export van voedingsmiddelen zal op de middellange termijn met 2-3 procent groeien, stelt de Rabobank in haar update. De Nederlandse voedingsmarkt zal daarentegen volgens de markt slechts beperkt groeien door een verzadiging. Ook buurlanden hebben te maken met deze verzadiging. “De vooruitzichten voor de voedingsindustrie zijn dan ook neutraal met stabiele, maar beperkte groei”, aldus de bank.

1.

Toename gemaksconsumptie

“We gaan dus niet meer eten, maar wel anders”, stelt de Rabobank. Hierbij gaat de consument kiezen voor een goede prijs-kwaliteitverhouding. Volgens de bank willen consumenten enkel voor producten met een duidelijke meerwaarde meer betalen. “We zien vooral groei in niches en specialiteiten, zoals biologisch, vegetarisch en convenience. Dit laatste wordt gestimuleerd doordat de consument meer en meer gemak zoekt.” Dit leidt volgens de bank tot kansen voor thuisbezorging en het aanbieden van voorbereide artikelen en kant-en-klaarproducten. De coronapandemie leidt volgens de bank tot een nog grotere groei in gemaksconsumptie.

2.

Bewustere consumptie

De bank stelt dat consumenten ook steeds meer op zoek gaan naar lokaal, ambachtelijk geproduceerd of duurzaam voedsel. Ook staan consumenten steeds meer open voor nieuwe en eventueel internationale smaken. “De consument is steeds bewuster bezig met voeding en gezondheid. We zien een verschuiving naar producten met minder suikers, minder verkeerde vetten en minder onnodige toevoegingen. Over het algemeen stellen wij dat food steeds meer dienstverlening wordt.” Hierbij is de consument volgens de bank bereid om meer te betalen voor service, maar niet voor het product zelf.

3.

Veranderingen in de voedingsmiddelenketen

Volgens de Rabobank hebben supermarktketens een dominante positie in de voedingsketen. Maar door de groei van online retail en consumptie krijgen deze supermarktketens meer concurrentie in verschillende vormen. In de keten ziet de Rabobank vier ontwikkelingen in het verlengde van bovenstaande ontwikkelingen:

• Retail wil zo dicht mogelijk bij de bron inkopen
  Mede door de coronacrisis en de daarbij komende verstoring van logistieke stromen willen supermarkten steeds meer bij de bron inkopen om zeker te zijn van levering en kwaliteit. Hierdoor gaan ketens volgens de bank steeds meer integreren, uitbreiden en consolideren.
  
  
• Structurele groei in thuisbezorgen boodschappen
  Er komen steeds meet bestelplatforms, bezorgservices, maaltijdboxen en pick-up points. “Het onderliggende verdienmodel blijft lastig rendabel te krijgen”, stelt de bank. “De toekomst ligt in personalisatie van het aanbod voor de consument: ‘eten op maat’”.
  
  
• Retail- en foodservicekanalen lopen steeds meer in elkaar over
  Door branchevervanging moeten voedingsproducenten volgens de Rabobank hun producten meer differentiëren en aanpassen aan formules en doelgroepen.
  
  
•  Zowel huismerken als A-merken groeien
  “Als reactie op discountsupermarkten zoals Lidl en Aldi, hebben supermarkten als Jumbo en Albert Heijn flink geïnvesteerd in goedkopere huismerken”, aldus de bank. “Producenten van A-merken besteden hun producten op hun beurt steeds vaker uit aan gespecialiseerde (huismerk)producenten zodat ze zelf kunnen focussen op productinnovatie en merkontwikkeling.”

4.

Corona: grote druk op grondstoffen en prijzen

Waar corona voor sommige producenten zorgde voor een enorme afname doordat zij enkel afzet hadden in de horeca, was de klap voor producenten voor de retail minder groot. De Rabobank voorspelt dan ook dat voedingsproducenten die vooral leveren aan de retail met 5-10 procent zullen groeien. Daarnaast zijn de effecten van de coronacrisis volgens de bank tot in 2022 voelbaar voor met name producenten van de horeca. Corona heeft volgens de bank geleid tot de volgende ontwikkelingen in de keten:    

• Druk op grondstofaanvoer
  Corona leidt volgens de bank tot logistieke uitdagingen waardoor de aanvoer van grondstoffen onder druk staat en grondstofprijzen en prijzen van verpakkingen stijgen.
  
  
• Arbeid wordt duurder
  Door veel ziekteverzuim, de anderhalvemeter-regel en minder beschikbaar gekwalificeerd personeel lopen arbeidskosten volgens de bank op.
  
  
• Afzetten horeca en foodservice vallen weg
  Door een verschuiving naar retail en online vallen omzetten in horeca en foodservice volgens de bank weg.

Bovenstaande verschijnselen leiden volgens de bank tot de volgende middellange termijn effecten:

• Aanleggen van voorraden van essentiële grondstoffen
• Inbouwen van operationele flexibiliteit
• Automatiseren van het productieproces
• Meer focus op korte ketens
• Verschuiving van foodservice out of home naar foodservice at home

5.

Duurzaamheid: Radicale transparantie

Volgens de Rabobank hechten consumenten steeds meer waarde aan duurzaam geproduceerd voedsel. De impact op het milieu is daarbij erg belangrijk. Radicale transparantie wordt volgens de bank de nieuwe norm. Hierop proberen retailers en producenten in te spelen volgens de bank door keurmerken als de Eco-Score. Volgens de bank moeten producenten op de volgende vijf pijlers inspelen:

• Reduceren van de impact op het milieu, klimaat en leefomgeving
• Verbeteren van dierenwelzijn
• Verduurzamen van verpakkingen
• Verbeteren van de gezondheid
• Verminderen van voedselverspilling

6.

Zes belangrijke innovatiegebieden

De Rabobank ziet de volgende gebieden als de zes belangrijkste innovatiegebieden:

• Allergenen
  Hierbij is volgens de bank een kans gepersonaliseerde voeding, een bedreiging zijn terugroepingen.
• Tracebility
  Producenten moeten volgens de bank zorgen voor openheid over duurzaamheid, samenstelling van het product, eerlijke arbeidsomstandigheden en dierenwelzijn
  
  
• Clean Label
  Volgens de bank wil de consument eenvoudige, zo natuurlijk mogelijke producten.
  
  
• Robotisering, automatisering en kunstmatige intelligentie
  Digitalisering van de keten en het verbeteren van productieprocessen is een innovatiegebied volgens de bank. Hierdoor kan volgens de bank verspilling worden teruggedrongen. 
  
  
• Circulair ondernemen
  Hiertoe horen volgens de bank het verwaarden van restromen, het terugdringen van verspilling en het circulair inkopen van verpakkingen. 
  
  
• Inspelen op veranderende consumentenbehoeften
  Om in te spelen op de veranderende consumentenbehoeften moeten producenten volgens de bank focussen op productinnovatie, nieuwe smaken, verpakkingen en samenstellingen. Daarnaast is volgens de bank de transitie naar plantaardig belangrijk.