Lees verder
Het inkoopvakgebied verandert razendsnel. De tijd is voorbij dat leveranciers vooral op prijs vergeleken worden. Het draait allemaal om de waarde die een leverancier toevoegt. Een waarde die steeds vaker nauw samenhangt met verduurzaming, het vinden van een oplossing voor schaarste op het gebied van personeel en met digitalisering van bedrijfsprocessen teneinde ze efficiënter en vooral ook effectiever te laten verlopen. Wat speelt er precies op inkoopgebied en wat is de impact hiervan op de financiële functie?
Het inkoopvakgebied verandert razendsnel. De tijd is voorbij dat leveranciers vooral op prijs vergeleken worden. Het draait allemaal om de waarde die een leverancier toevoegt. Een waarde die steeds vaker nauw samenhangt met verduurzaming, het vinden van een oplossing voor schaarste op het gebied van personeel en met digitalisering van bedrijfsprocessen teneinde ze efficiënter en vooral ook effectiever te laten verlopen. Wat speelt er precies op inkoopgebied en wat is de impact hiervan op de financiële functie?
Digitalisering
De tweede grote disruptie die ervoor zorgt dat we op een heel andere manier naar inkoop moeten kijken, is die van de steeds verdergaande digitalisering. Dit heeft op verschillende manieren impact. Ten eerste heeft digitalisering invloed op de inkoopprocessen zelf. Datadriven purchasing helpt inkopers bij het automatiseren van handwerk in processen en het nemen van slimmere beslissingen. Bijvoorbeeld: voor welk deel van de spend kan ik het best kiezen voor near shoring? Of: hoe kan ik mijn voorraad verlagen zonder de kans op out-of-stock te verhogen?
Daarnaast zorgt digitalisering voor andere contract- en dienstverleningsconcepten. Een voorbeeld is predictive maintenance, waarbij slimme sensoren meten wanneer installaties onderhoud nodig hebben. Leveranciers verkopen het onderhoud mee als dienst. En soms gaan ze een stap verder en leveren een volledige machine of installatie as-a-service, zoals we dit van kopieerapparaten al veel langer gewend zijn. Dit roept nieuwe vragen op zoals: van wie zijn de sensordata? Welke data deelt u en welke niet? Want digitalisering kan immers ook zaken inzichtelijk maken die misschien beter verborgen hadden kunnen blijven. Denk bijvoorbeeld aan foutief gebruik van een apparaat, waardoor het binnen de garantietermijn kapotgaat.
En een derde terrein waarop digitalisering invloed heeft, is maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI). Er is allerhande tooling die inkopers helpt om duurzamer afwegingen te maken en de transparantie te vergroten. Denk bijvoorbeeld aan blockchain om de weg die grondstoffen en halffabrikaten in de keten afleggen te tracken en tracen, zodat u zeker weet dat er geen verborgen slavernij ergens in uw productieketen plaatsvindt.
Maatschappelijk verantwoord inkopen
MVI is meteen ook de derde grote trend in inkoopland. De vraag die ieder bedrijf en daarmee iedere inkoper zich moet stellen is: kiezen we voor de makkelijke weg van de laagste kosten op korte termijn? Of durven we te gaan voor de lange termijn? Hoe kunnen we dit meenemen in de contractering? Want de kale prijs van een duurzame oplossing ligt in veel gevallen boven de prijs van een minder duurzaam alternatief. U zult dus moeten kijken naar de total cost of ownership. Dat betekent dat inkoop in kaart moet brengen: wat zijn op lange de kosten als u nu blijft kiezen voor grijze varianten? Neem als voorbeeld de auto-industrie: de grote automerken hebben lang vastgehouden aan de verbrandingsmotor en hebben daarmee de ruimte gegeven aan nieuwe merken als Tesla en Polestar om snel marktaandeel te veroveren.
Dit voorbeeld uit de automotive laat ook meteen mooi zien dat het niet alleen klanten zijn die vragen om duurzamer producten, maar ook dat u geld kunt verdienen met nieuwe businessmodellen, zoals het verhandelen van CO2-emissierechten. Lange tijd maakte Tesla primair winst op het verhandelen van emissierechten. Er liggen op dit vlak kansen genoeg, denk bijvoorbeeld aan stimuleringswetgeving zoals de milieu-investeringsaftrek (MIA), sectorspecifieke regelingen (kijk voor meer informatie op versnellingshuisce.nl) en subsidies vanuit Europa.
De ISO 20400-richtlijn voor MVI biedt inkopers een plan van aanpak: hoe onderzoekt u de risico’s en kansen van duurzaam inkopen? Hoe specificeert u? Wat betekent het voor uw tender? Hoe geeft u duurzaamheid en innovatie vorm in het contract? Ook als u zich nog niet direct ISO wilt laten certificeren, kunt u de richtlijn gebruiken als stappenplan dat u helpt bij het inrichten van uw inkoopproces.
Digitaal onderhandelen
Tegen de achtergrond van deze grote veranderingen speelt dan ook nog eens de uitdaging dat inkopers hun leveranciers niet konden bezoeken. Ze moesten fabrieksbezoeken digitaal doen en ingewikkelde onderhandelingen verliepen via Zoom of Teams. Nevi heeft in recordtijd de training Business negotiations in a virtual world uit de grond gestampt, die inkopers leert waar ze op moeten letten bij een digitaal leveranciersbezoek en hoe ze online een goede onderhandeling voeren.
Kortom, als er één vakgebied momenteel in ontwikkeling is, dan is het inkoop wel.
Finance en inkoop
Finance professionals kennen vier grote inkoopcategorieën: financiële dienstverlening (bancaire diensten en verzekeringen), software (financiële software, salarissoftware), interim professionals (finance professionals en fiscalisten) en overige dienstverlening (opleidingen, advocatuur, managementconsultancy, autoleasing). In iedere inkoopcategorie valt vandaag de dag meer te kiezen. Steek uw licht op bij inkoop, zodat u goed beslagen ten ijs komt en de juiste vragen stelt aan leveranciers, waarmee u sneller het kaf van het koren scheidt. We lopen de categorieën in vogelvlucht langs.
De tijd is voorbij dat de bank de enige plek is waar u als bedrijf kon aankloppen voor krediet. Omdat de nieuwe partijen digitaal goed vindbaar zijn, is de transparantie op de kapitaalmarkt toegenomen. Bedrijven die geld willen lenen om investeringen te doen, hebben vandaag de dag echt iets te kiezen. Juist daarom is het raadzaam als cfo’s te rade gaan bij inkoop voor advies hoe u een betrouwbare partij selecteert.
De transparantie is ook toegenomen als het gaat om het inschatten van de kredietwaardigheid van klanten. Het gaat zelfs zo ver dat u automatisch een alert kunt krijgen als er iets in de kredietwaardigheid verandert. En door alle data die vandaag de dag voorhanden is kan dat risico zelfs al worden ingeschat voordat uw klant door ontwikkelingen in zijn markt in de financiële problemen komt. Waar u misschien gewend was een kredietverzekering af te sluiten, kunt u tegenwoordig ook een abonnement nemen op een alertingdienst die u automatisch een signaal stuurt als er iets in de kredietwaardigheid van uw klanten is veranderd of dreigt te veranderen.
Ook als het gaat om software is de keus enorm toegenomen, niet in de laatste plaats omdat bedrijven vandaag de dag primair kiezen voor software uit de cloud (SaaS). Dat maakt het makkelijker om via een kleine pilot ervaring op te doen met nieuwe functionaliteit, bijvoorbeeld op het gebied van purchase-to-pay. Bevalt het niet, dan stopt u het abonnement. Bevalt het wel, dan schaalt u op.
Bedrijven die sterk afhankelijk zijn van de inhuur van interim professionals hebben momenteel een uitdaging. Het is ontzettend lastig om goede mensen te vinden. Interimmers kunnen daardoor meer noten op hun zang hebben. Ze laten hun keus voor een tijdelijke werkgever niet langer primair bepalen door het uurtarief en de inhoud van het werk, maar kijken ook steeds nadrukkelijker naar de ‘purpose’ van een bedrijf. Ze werken liever voor een startup die maatschappelijk verantwoord onderneemt dan voor een bedrijf als Shell.
Bij de inhuur van overige dienstverleners draait het meer en meer om de ‘plus’ die een dienstverlener levert bovenop datgene waar u voor betaalt. In hoeverre denkt bijvoorbeeld een autoleasemaatschappij mee over verduurzaming van het wagenpark en levert hij financieel aantrekkelijke leaseopties voor niet-fossiele voertuigen? In hoeverre heeft een opleider zijn lesprogramma’s gedigitaliseerd en hoe goed zijn die digitale lesprogramma’s? Een opleider die zijn klassikale training in coronatijd simpelweg via Teams aanbiedt, levert immers aanzienlijk minder waarde dan een opleider die goed nadenkt over digitale en blended lesvormen en zijn programma’s hier ook op aanpast.
